رفراندوم فرورین ۱۳۵۸ آغازی برای تسخیر قدرت سیاسی به نفع روحانیت بود
چهل و یک سال از رفراندومی که قصد و نقشه‌ی بنیانگزاران رژیم جمهوری اسلامی برای سوار شدن بر قیام مردمی ۵۷ را آشکار کرد می‌گذرد.
رفراندوم یا همه‌پرسی به معنی دانستن نظر مردم یک کشور در مورد موضوعی خاص است. هدف از همه‌پرسی پرهیز از قانون‌گذاری به زیان اکثریت جامعه است. در نظام‌های نمایندگی و پارلمانی جدید، از همه‌پرسی برای تصویب قانون اساسی یا تغییر اساسی در حکومت بهره می‌گیرند. ولی امروزه به خصوص در برخی جوامع کوچکتر یا برابرتر، برای اغلب امور کلان، رأی همگان پرسیده می‌شود.
سابقه طرح موضوع همه‌پرسی در ایران به سال 1332 بازمی‌گردد. در این سال نمایندگان طرفدار دکتر محمد مصدق در حمایت از ابقای دولت وی و انحلال مجلس استعفا دادند. همین باعث شد تا دیگر جلسات مجلس به حد نصاب نرسیده و تشکیل نشود. در این شرایط، دکتر مصدق رفراندومی با موضوع انحلال مجلس و ابقای دولت برگزار کرد. این نخستین همه‌پرسی تاریخ سیاسی ایران بود. رفراندومی که البته کمتر از یک هفته پس از آن، به کودتای انگلیسی - آمریکایی علیه دولت مصدق منتهی شد.
قریب به یک دهه پس از برگزاری رفراندوم مصدق، نوبت محمدرضا پهلوی بود که آنچه انقلاب سفید می‌خواند را به همه‌پرسی بگذارد.
اما نخستین رفراندوم در ایران پس از پیروزی قیام 57، در روزهای دهم و یازدهم فروردین 1358 اتفاق افتاد و در این همه‌پرسی، نوع نظام حکومتی ایران با دو گزینه ی آری یا نه به جمهوری اسلامی، به رفراندوم گذاشه شد. امری که در آن روز انجام گرفت بیشتر مشخصه‌های گرفتن یک بیعت از مردم را داشت تا برگزاری یک همه‌پرسی. کما اینکه گزینه‌ی آری که همان رای به جمهوری اسلامی بود، ویژگی‌هایش برای مردم بسیار ناروشن بود.
هرچند بسیاری از گروه‌های سیاسی مستقل این رفراندوم را تحریم کردند اما روح الله خمینی و طرفدارانش به یاری نفرتِ موجود از رژیم پهلوی و شوقی که اقشار مختلف مردم برای روزهای بهتر داشتند، توانستند با این رفراندوم تا حد زیادی خودشان را تثبیت کنند.
فریبکاریِ رفراندوم فرورین ۱۳۵۸ هیچگاه دیگر تکرار نشد و کاملا آشکار شد که بنیانگزاران رژیم جمهوری اسلامی، از طرح رفراندوم تنها برای تضمین کسب قدرت سیاسی و قبضه‌ی تمام عیار امور جامعه سود بردند.
رژیم کنونی حاکم بر ایران نه تنها اعتقادی به ساز و کار یک دموکراسی متعارف و رایج را هم ندارد بلکه شکل و ظاهر فرمال الگوی انتخابات دموکراسی رایج را هم تنها به صورت نمایشی برای کنترل و مدیریت سلطه‌ی کامل خود بر جامعه به کار می گیرد.
رژیم جمهوری اسلامی ایران در دهه‌های گذشته، انتخابات و مجامع مربوط به نمایندگیِ مردمی را به یاری فیلتر تایید صلاحیت شورای نگهبان، به ارگان هایی برای تجمیع نیروهای خودی و وفادار به نظام تبدیل کرده است، تا هر چه بهتر بتواند مانع تحقق اراده‌ی مردمی برای مشارکت در سرنوشت خود شود.
چهل و یک سال از رفراندومی که قصد و نقشه‌ی بنیانگزاران رژیم جمهوری اسلامی برای سوار شدن بر قیام مردمی ۵۷ را آشکار کرد می‌گذرد.
رفراندوم یا همه‌پرسی به معنی دانستن نظر مردم یک کشور در مورد موضوعی خاص است. هدف از همه‌پرسی پرهیز از قانون‌گذاری به زیان اکثریت جامعه است. در نظام‌های نمایندگی و پارلمانی جدید، از همه‌پرسی برای تصویب قانون اساسی یا تغییر اساسی در حکومت بهره می‌گیرند. ولی امروزه به خصوص در برخی جوامع کوچکتر یا برابرتر، برای اغلب امور کلان، رأی همگان پرسیده می‌شود.
سابقه طرح موضوع همه‌پرسی در ایران به سال 1332 بازمی‌گردد. در این سال نمایندگان طرفدار دکتر محمد مصدق در حمایت از ابقای دولت وی و انحلال مجلس استعفا دادند. همین باعث شد تا دیگر جلسات مجلس به حد نصاب نرسیده و تشکیل نشود. در این شرایط، دکتر مصدق رفراندومی با موضوع انحلال مجلس و ابقای دولت برگزار کرد. این نخستین همه‌پرسی تاریخ سیاسی ایران بود. رفراندومی که البته کمتر از یک هفته پس از آن، به کودتای انگلیسی - آمریکایی علیه دولت مصدق منتهی شد.
قریب به یک دهه پس از برگزاری رفراندوم مصدق، نوبت محمدرضا پهلوی بود که آنچه انقلاب سفید می‌خواند را به همه‌پرسی بگذارد.
اما نخستین رفراندوم در ایران پس از پیروزی قیام 57، در روزهای دهم و یازدهم فروردین 1358 اتفاق افتاد و در این همه‌پرسی، نوع نظام حکومتی ایران با دو گزینه ی آری یا نه به جمهوری اسلامی، به رفراندوم گذاشه شد. امری که در آن روز انجام گرفت بیشتر مشخصه‌های گرفتن یک بیعت از مردم را داشت تا برگزاری یک همه‌پرسی. کما اینکه گزینه‌ی آری که همان رای به جمهوری اسلامی بود، ویژگی‌هایش برای مردم بسیار ناروشن بود.
هرچند بسیاری از گروه‌های سیاسی مستقل این رفراندوم را تحریم کردند اما روح الله خمینی و طرفدارانش به یاری نفرتِ موجود از رژیم پهلوی و شوقی که اقشار مختلف مردم برای روزهای بهتر داشتند، توانستند با این رفراندوم تا حد زیادی خودشان را تثبیت کنند.
فریبکاریِ رفراندوم فرورین ۱۳۵۸ هیچگاه دیگر تکرار نشد و کاملا آشکار شد که بنیانگزاران رژیم جمهوری اسلامی، از طرح رفراندوم تنها برای تضمین کسب قدرت سیاسی و قبضه‌ی تمام عیار امور جامعه سود بردند.
رژیم کنونی حاکم بر ایران نه تنها اعتقادی به ساز و کار یک دموکراسی متعارف و رایج را هم ندارد بلکه شکل و ظاهر فرمال الگوی انتخابات دموکراسی رایج را هم تنها به صورت نمایشی برای کنترل و مدیریت سلطه‌ی کامل خود بر جامعه به کار می گیرد.
رژیم جمهوری اسلامی ایران در دهه‌های گذشته، انتخابات و مجامع مربوط به نمایندگیِ مردمی را به یاری فیلتر تایید صلاحیت شورای نگهبان، به ارگان هایی برای تجمیع نیروهای خودی و وفادار به نظام تبدیل کرده است، تا هر چه بهتر بتواند مانع تحقق اراده‌ی مردمی برای مشارکت در سرنوشت خود شود.
یاشار دلجو- ارسال شدە برای کنشگران آزاد ایران
